Zespół śpiewaczy „Rozkopaczewianki” z Rozkopaczewa powstał w 1964 roku w ramach działalności Koła Gospodyń Wiejskich. Zespół od samego początku prezentował tradycyjny folklor, charakterystyczny dla rodzinnej wsi i najbliższej okolicy. Przez lata swojej działalności opracował siedem widowisk obrzędowych, opartych na dawnych zwyczajach, takich jak „Swaty”, „Składanie welonu”, „Wesele rozkopaczewskie”, „Wigilia”, „Kolędowanie w Trzech Króli”, „Sobótki” oraz widowisko „Dożynkowe”.
„Rozkopaczewianki” regularnie reprezentowały region na przeglądach, konkursach i festiwalach krajowych, takich jak te w Lublinie, Lubartowie, Kocku, Nałęczowie, Kazimierzu, Puławach, Warszawie, Tarnogrodzie, Kielcach, Krakowie, Myślenicach, Toruniu, Stoczku Łukowskim, Kąkolewnicy, Wąwolnicy, Uścimowie, Włodawie oraz wielu innych miejscowościach. Zespół wykonywał pieśni przekazywane z pokolenia na pokolenie przez najstarszych mieszkańców Rozkopaczewa, zaliczane do najbardziej archaicznych pieśni Lubelszczyzny.
W 1999 roku zespół wziął udział w Festiwalu „Najstarsze Pieśni Europy” w Lublinie. Miał również okazję zagrać w filmie Franciszka Trzeciaka „Ojcowizna”, poznać pracę zawodowych aktorów oraz wystąpić na scenie Teatru Juliusza Osterwy w Lublinie, Filharmonii Narodowej w Warszawie i Barbakanu w Krakowie. Fragmenty widowisk emitowane były w I programie Telewizji Polskiej oraz regionalnej rozgłośni radiowej. Przez cały okres działalności, „Rozkopaczewianki” dały około 350 koncertów, a przez zespół przewinęło się 80 osób.
W latach 1990-2001 zespół cieszył się dużym zaangażowaniem dzieci i młodzieży, co sprawiło, że kilkanaście dziewcząt i chłopców aktywnie uczestniczyło w widowiskach obrzędowych oraz śpiewaniu pieśni, poznając w ten sposób tradycje swojej miejscowości.
Jubileusz i Zakończenie Działalności
18 października 2014 roku „Rozkopaczewianki” obchodziły 50-lecie swojego istnienia. Niestety, w grudniu 2022 roku seniorki zespołu zakończyły swoją działalność artystyczną po ponad 58 latach owocnych występów. Ich dorobek obejmuje trzy tomy kronik, kilka prac naukowych, płyty, książki oraz liczne wspomnienia osób, które miały okazję zetknąć się z ich twórczością. Przez lata zespół stworzył nie tylko pieśni, ale także widowiska obrzędowe, występy kabaretowe, skecze i monologi. Na początku działalności zespół liczył 30 osób, w tym mężów członkiń. Był jednym z najważniejszych zespołów w gminie Ostrów Lubelski, rozchwytywanym na różne uroczystości.
Z biegiem czasu zmieniały się pokolenia i zespoły, co skłoniło „Rozkopaczewianki” do przejścia na zasłużoną emeryturę. Kierownik zespołu, wyrażając wdzięczność, podziękował wszystkim, którzy występowali z zespołem przez te lata, podkreślając, że wspólnie wykonali wspaniałą pracę.
Osiągnięcia i Nagrody
Zespół „Rozkopaczewianki” zdobył wiele wyróżnień i nagród, w tym:
- Zasługi dla kółek rolniczych (1983)
- Medal pamiątkowy Lubartowskiego Tow. Reg. (1985)
- Zasługi dla Ostrowa Lubelskiego (1988)
- Zasługi dla Lubelszczyzny (1989)
- Nagroda kulturalna Oskara Kolberga (1995)
- Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (1996, 2009, 2014)
- Nagrody Wojewody Lubelskiego (1984)
- Nagrody Marszałka Województwa Lubelskiego (2009)
- Nagrody na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu (Baszta – 1982, I nagroda – 1999, 2014)
- Wyróżnienia i nagrody z młodzieżą w koncercie „Duży mały” (1991, 1997, 2000, 2009)
- Trzykrotna nagroda starosty lubartowskiego „Złoty talent” (2002, 2006, 2009)
- Nagroda naczelnika Ostrowa Lubelskiego (1983)
- Nagroda Burmistrza Ostrowa Lubelskiego (2013)
Zespół posiada regionalne stroje damskie, dziewczęce i męskie. W 2000 roku wydana została monografia zespołu, w 2004 – scenariusze widowisk obrzędowych, a w 2006 zakończono pracę nad wydaniem płyty zespołu (77 pieśni).
Kontynuacja Tradycji przez „Młode Rozkopaczewianki”
Od 2018 roku działalność zespołu kontynuowały „Młode Rozkopaczewianki”, zbierające laury i nagrody na różnych festiwalach i koncertach. Grupa dziewcząt w wieku 9-12 lat, takich jak Oliwka i Amelka Puchacz, Maja Zbiciak, Weronika Smyk, Wiktoria Pachała i Ola Sobolewska, kontynuowała tradycje zespołu. W styczniu 2023 roku zespół wywalczył II miejsce na „Ogólnopolskim Przeglądzie Zespołów Kolędniczych” w Lublinie, a 12 marca uświetnił uroczystość Gminnego Święta Kobiet w Ostrowie Lubelskim.